«سرزمین جاودانی من»
پویش ملی تدوین کتاب داستان‌های محلی
(با هدف توسعه سرمایه‌های انسانی در مناطق کمتربرخوردار)
مدرسه توسعه پایدار، به دنبال ترویج و الگوسازی مدل‌هایی از پیشرفت است که با ارزش‌های بومی و ساختارهای اجتماعی-اقتصادی کشور، سازگاری و انطباق داشته باشند. در یکی از تجارب همکاری ما در حوزه توسعه منطقه‌ای، به عنوان مشاور و تسهیل‌گر، و در کنار شبکه توسعه اجتماعی رسالت در منطقه گلباف استان کرمان، در فاصله سال‌های 1395 تا 1398 به توسعه راه حل‌های نوین برای حل مسائل توسعه در مقیاس محلی پرداختیم و در آن ابزارهای ابتکاری جدیدی را با همراهی فعالان جامعه محلی توسعه دادیم. یکی از رویکردها و ابزارهای جدیدی که در این پروژه با موفقیت رونمایی کردیم، تدوین و انتشار «کتاب‌های داستان بومی» بود که با بازخوردهای بسیار خوبی روبرو شد.
این برای نخستین بار در کشور بود که کتاب داستان‌هایی هدفمند، با نویسندگان و تصویرگران بومی و موضوعاتی که در خود منطقه اتفاق می‌افتد، منتشر می‌شد و مهمتر از این دو، اینکه داستان‌ها و اشعار کتاب‌ها، دارای پیام و هدف آموزشی-تربیتی ویژه در راستای اهداف توسعه پایدار و محرومیت‌زدایی بودند.
***
در نگاه ما، «تمرکز زدایی» یکی از موضوعات اساسی و بنیادین برای کمک به توسعه پایدار و همه جانبه ایران عزیزمان است. در این مسیر تمام تلاش ما باید بر تقویت و قدرتمند تر کردن شهرهای کوچک و روستاها و به ویژه مناطق به حاشیه رانده شده باشد. توسعه پایدار این مناطق و نواحی به اصطلاح «کم برخوردار» رخ نخواهد داد، مگر اینکه فعالین اجتماعی محلی آن مناطق باور کنند که می‌توانند منشا تغییر باشند و خود عهده دار تحول در امور محیط زندگی‌شان گردند.
در نگاه ما، این مناطق، اگرچه ممکن است از جهت برخی امکانات زیرساختی و فیزیکی، وضعیت نامطلوب‌تری نسبت به پایتخت و کلانشهرها داشته باشند، اما از بسیاری جهات، به ویژه حوزه‌های انسانی، فرهنگی و حتی طبیعی دارای نقاط قوتی هستند که باید به آن توجه کرد و از ظرفیت های آنها برای ساختن فردایی بهتر کمک گرفت.
این کتاب‌های داستان، بر خلاف جریان روبه رشدی که در حوزه کودک و نوجوان، نگاه به ترجمه و واردات محصولات فرهنگی دارد، متکی بر نگاه‌های درون‌زا به حوزه فرهنگ و تعلیم و تربیت است و قصد دارد از کتاب داستان به عنوان ابزاری برای رساندن پیام های تربیتی ویژه به آینده‌سازان این مناطق استفاده کند.
نویسنده و تصویرگران بومی، داستان‌ها و سوژه‌های محلی، و پیام‌های توسعه‌ای سه ویژگی خاص این کتاب‌هاست. پیام‌های مدنظر برای انتقال به کودکان در این کتاب‌ها، در راستای مسائل و چالشهایی هستند که تغییر آنها در نگرش کودکان و آینده سازان این مناطق، می‌تواند بعدها کمک شایانی به سرزندگی، شادابی و پویایی این مناطق کند و سرمایه‌های انسانی این مناطق را در جهت تحرک و پای کار آمدن موثر برای حل مسائل‌شان، بیانگیزاند.
***
تدوین و انتشار کتاب داستان‌های محلی «سرزمین جاودانی من»، در درجه اول، نگاه به توسعه انسانی نسل آینده مناطق حاشیه‌ای و روستاها و شهرهای کوچک کشورمان دارد و در درجه دوم، به دنبال توان افزایی فعالین فرهنگی و نویسندگان و تصویرگران بومی این مناطق است که خود عهده دار تولید محصولات فرهنگی با نگاه درون‌زا به پیشرفت و آبادانی شوند. ما در این طرح، سعی داریم به فعالین فرهنگی مناطق هدف نشان دهیم که خودشان می‌توانند به تولید محتوا در حوزه آموزش و کودکان بپردازند که چه بسا اثربخشی بیشتر و بهتری نیز نسبت به محصولات فرهنگی غریبه با اقتضائات زندگی آنها داشته باشد.
مدرسه توسعه پایدار، پس از طراحی و اجرای موفقیت آمیز این ایده‌ی برآمده از مطالعه و نگاه درون‌زا و تمرکز زدا به توسعه پایدار و پیشرفت و آبادانی، اصول و چارچوبی برای انجام موثر فرایند تدوین کتاب‌های داستان کودک و نوجوان تهیه کرده است که آماده است با ایفای نقش مشاوره و تسهیل گری در جهت بسط و گسترش این ایده در دیگر نقاط کشور عزیزمان، سهم خود را ایفا نماید.
***
مناطقی که تاکنون در آنها این کتاب‌ها با همین چارچوب و اهداف که گفته شد، تالیف شده است یا پروژه های تدوین در آنها جریان دارد عبارت است از(عدد داخل پرانتز، سال شروع طرح در منطقه است):
- استان کرمان(1396 تا 1397): منطقه گلباف-با حمایت بانک قرض الحسنه رسالت: چاپ 3 جلد کتاب انجام شده است.
- استان سیستان و بلوچستان(1398 تا 1399): منطقه زابل(شمال استان)-با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: چاپ 2 جلد کتاب انجام شده است.
- استان سیستان و بلوچستان(1398 تا 1399): منطقه دشتیاری(جنوب استان)-با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: چاپ 2 جلد کتاب انجام شده است.
- استان کرمان(1399): منطقه گلباف- دور دوم (آماده پذیرش حامی برای نشر)
- استان کردستان(1399): منطقه سروآباد-با حمایت بنیاد علوی
- استان گلستان (1399): منطقه رامیان- (آماده پذیرش حامی برای نشر)
- استان خوزستان(1399): منطقه ایذه-(آماده پذیرش حامی برای نشر)
- استان کهگیلویه و بویراحمد(1400): منطقه دهدشت-(در حال مطالعه اولیه منطقه)
- استان خراسان رضوی(1400): منطقه درگز-(در حال مطالعه اولیه منطقه)
- استان گیلان(1400): منطقه سیاهکل-(در حال مطالعه اولیه منطقه)
- استان اردبیل (1400): منطقه دشت مغان>شهرستان‌های پارس آباد، بیله سوار، و گِرمی-(در حال مطالعه اولیه منطقه)
- استان خراسان جنوبی(1400): در حال شناسایی منطقه هدف
- استان هرمزگان(1400): در حال شناسایی منطقه هدف
ما برای گسترش این ایده و شبکه کتاب‌ها به دیگر نقاط کشور، دست همراهی شما را به ویژه در قالب حمایت مالی، به گرمی می‌فشاریم.
مناطقی که مدرسه توسعه پایدار در قالب «طرح سرزمین جاودانی من» در آنها فعالیت داشته است