مهارت آموزی موثر برای اقشار و مناطق کم برخوردار: درس‌آموخته‌ها و تجارب

توسعه پایدار در جهان امروز بدون توجه به آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر و توانمند محقق نخواهد شد. در همه کشورها، آموزش به ویژه آموزش فنی‌و‌حرفه‌­ای یکی از مهم­ترین راه‌­های نیروی انسانی متخصص و ماهر است. از مهم‌­ترین نشانه‌­های حرکت یک کشور به سمت پیشرفت و تحقق توسعه پایدار، میزان کیفیت و سرمایه­‌گذاری آن کشور در حوزۀ آموزش مهارت است و به میزانی که کیفیت آموزش مهارت بالاتر رود، ارتقای کارایی نیروی انسانی نیز اتفاق خواهد افتاد و البته بسیار مهم است که این آموزش کیفی، در ارتباط واقع‌بینانه با نیازهای بازار کار نیز باشد.

موضوع «مهارت‌آموزی» و به ویژه «مهارت‌آموزی معطوف به اشتغال» در میان جوامع کم‌برخوردار و اقشار فرودست و مستضعف، اهمیت بیشتری هم پیدا می‌کند. شرایط دشوار اقتصادی، ضعف دسترسی به زیرساخت‌های آموزشی، عدم دسترسی به بازار کار، کمبود سرمایۀ اجتماعی و اقتصادی و عوامل دیگر، دست به دست هم داده که نیاز باشد به مقولۀ مهارت‌آموزی در این اقشار و مناطق توجه ویژه‌ای صورت بگیرد.

از سوی دیگر مهارت­‌آموزی موثر، ارتباط مستقیمی با امکان دسترسی به اشتغال پایدار نیز دارد و اشتغال به معنی توان کسب درآمد از طریق مهارت کسب­ شده و در نتیجه خروج راحت‌تر از چرخۀ فقر و سایر محرومیت‌های موجود است. یادگیری مهارت و به دنبال آن کسب شغل پایدار، نه تنها اثرات فردی خواهد داشت و موجب افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس بیشتر برای فرد دارای مهارت خواهد بود، بلکه آثار اجتماعی مهمی نیز چون شادابی زندگی اجتماعی، حال خوب خانواده، افزایش امنیت و کاهش آسیب­‌های اجتماعی را نیز به دنبال خواهد داشت.

مهارت‌­آموزی در کشور ما علی­‌رغم اقدامات ارزشمندی که در چند دهۀ گذشته اتفاق افتاده، هنوز با چالش‌­ها و موانع مهمی روبه­‌رو  است که باعث شده کیفیت آموزش مهارت به خصوص در مورد اقشار و مناطق کم­برخوردار با ایده‌آل‌ها فاصله‌ای جدی داشته باشد. تناسب نداشتن تجهیزات کارگاهی با فناوری روز، عدم به روز بودن کتب درسی در هنرستان‌­ها، ناکافی بودن منابع مالی، عدم وجود زیرساخت‌­های لازم در نهادهای بالادستی آموزش، مشکلات فرهنگی و نگرشی در رابطه با مهارت‌آموزی و عدم وجود ارتباط بین مهارت آموخته‌شده با نیازهای بازار کار، برخی از چالش‌­ها و مشکلات پیش روی فعالین و دغدغه‌مندان این حوزه است.

شاخۀ محرومیت‌زدایی مدرسه توسعه پایدار با توجه به اهمیت جایگاه «مهارت‌آموزی» در تغییر کار و زندگی اقشار و مناطق کم‌برخوردار، تصمیم گرفته تا با برگزاری رویدادی، ضمن معرفی برخی تجربه­‌های دارای درس‌آموخته از گوشه و کنار کشور، به رشد انگیزه، دانش و بینش مخاطبان خود و به ویژه کنش‌گران اجتماعی جهت طراحی و اجرای موثر سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات مهارت‌آموزی در نقاط مختلف کشور یاری برساند. باتوجه به شرایط دشوار اقتصادی حاکم بر کشور در سال‌های پیش رو، «مهارت‌آموزی» موثر قطعا می‌تواند یکی از ابزارها و امیدهای توسعۀ ظرفیت انسانی کشور و مواجهه با مسائلی چون فقر، نابرابری و حتی آسیب‌های اجتماعی باشد. امید ما این است که این رویداد و مباحث مطرح‌شده در آن بتواند برای فعالین و دغدغه‌مندان این حوزه در بخش دولتی، خصوصی، مردمی و دانشگاهی، الهام‌بخش، امیدآفرین و راهگشا باشد.