پیدایش و چیستی مدرسه
مدرسه توسعه پایدار، یک مرکز دانشگاهی «دغدغهمحور» است که در دی ماه 1396 و در زیرمجموعۀ پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف شکل گرفته است. این مرکز، از نظر حقوقی وابسته به دانشگاه صنعتی شریف بوده و از نظر مالی، خودگردان و بدون بودجه دولتی است و منابع مالی فعالیتهای خود را از محل تعریف پروژهها یا کمکهای اهدایی بایستی تامین کند.
توسعه پایدار چیست؟
در عصری زندگی میکنیم که الگوی توسعۀ سنتی تک بعدی «اقتصادیمحور»، به واسطه پیامدهای اجتماعی و محیطزیستی مخربی که بر سیاره زمین باقی گذاشته، مورد سوال و انتقاد قرار گفته است. به دنبال افزایش مطالبات عمومی و از چند دهۀ پیش، محققان، سیاستگذاران و نهادهای مختلف ملی و بینالمللی تلاش کردهاند تا الگوهای جایگزین و اصلاحشدهای را برای «توسعه» و «پیشرفت» معرفی کنند. «توسعه پایدار» یا Sustainable Development یکی از مفاهیمی است که در دهۀ 70 میلادی مطرح شد و در این چند دهه توانسته است به تدریج همگرایی و وفاق گستردهای را پیرامون خود ایجاد کند. پارادایم «توسعه پایدار»، در نگاههای بنیادین خود، در تلاش است که یک الگوی پیشرفت همهجانبه را عرضه کند که پیامدهای اقتصادی، محیطزیستی و اجتماعی آن برای جامعه مثبت بوده و به شکل متوازنی مدیریتشده باشد تا بتوان به سطح بالاتری از پیشرفت و کیفیت زندگی دست یافت.
به بیان دیگر، توسعه پایدار، در خاستگاه اصیل خود بر این باور است که حال خوب اقتصاد کافی نیست و حال جامعه و محیط زیست نیز باید خوب باشد تا بتوانیم صحبت از یک پیشرفت واقعی داشته باشیم. «توسعهپایدار» چشمانداز ایدهآلی از آینده را دنبال میکند که تحققش به عنوان آرمانی مشترک، وظیفۀ تنها یک بخش خاص نیست و همۀ بخشهای دولتی، خصوصی و مردمی باید تلاش کنند تا در جهت برآوردهکردن آن قدم بردارند (اگر علاقهمندید به زبانی ساده و در یادداشتی کوتاه با نگاه ما به توسعه پایدار، بیشتر آشنا شوید، اینجا کلیک کنید).
ماموریت
مدرسه توسعه پایدار، ماموریت خود را «ارتقای دانش، تقویت مهارتها، و توسعۀ نگرشها برای کمک به پیشرفت همهجانبه و آبادانی ایران عزیزمان» تعریف کرده است. به بیان دیگر، ما میخواهیم از طریق ارائه بستهای از خدمات آموزشی، پژوهشی و مشاورهای، پشتیبان اشخاص و نهادهایی باشیم که در بخشهای مردمی، خصوصی و یا دولتی در خط مقدم کمک به توسعه پایدار کشور عزیزمان فعالیت میکنند تا بتوانند با بینشی درستتر و آگاهی بهتر و اثربخشی بیشتر، اقدامات خود را انجام دهند. برای تحقق این ماموریت، ما رویکردهای ویژهای داریم که ما را به شکل قابل توجهی از مراکز مشابه متمایز کرده است:


ساختار ادارۀ اجتماعی
اولین نکته مهم درباره مدرسه توسعه پایدار این است که به مانند شرکتهای تجاری، «سهامدار» ندارد و یک مرکز دانشگاهی غیرانتفاعی و غیر تجاری است. از سوی دیگر، ما برای خود عمیقا یک رسالت اجتماعی قائل هستیم و معتقدیم برای تحقق آن نیز باید از مسیری اجتماعی و مسئولانه گذر کنیم. به همین خاطر، برای تحقق اهداف ارزشمندی که داریم، اصول اخلاقی را زیرپا نمیگذاریم و اگرچه با توجه به نداشتن بودجۀ دولتی، به درآمد نیاز داریم که بتوانیم سرپا بمانیم، اما اهداف و ارزشهای اجتماعی را قربانی کسب درآمد نکرده و به هر پروژهای ورود نمیکنیم! این موضوع را کسانی که با ما از نزدیک کار کرده باشند، به خوبی درک میکنند؛
این سختگیری، اگرچه سببشده که بسیاری فرصتهای خوب اقتصادی را در این چند سال از دست بدهیم، اما در عوض آبروی اندکی برای خود جمع کردهایم که پشتوانۀ ما برای اعتماد همراهان و مخاطبانمان است. با این توصیفات، ما ساختاری شبیه یک کسبوکار اجتماعی داریم و به واسطۀ خوداتکایی و دغدغهمحور بودن، از چارچوب مراکز سنتی دانشگاهی فاصله گرفتهایم تا بتوانیم قدمهای مرتبطتر و ملموستری برای کمک به پیشرفت کشور عزیزمان و حل مسائل آن برداریم.
نگاه ایرانی به توسعۀ پایدار
دغدغۀ مشخص ما، کمک به توسعۀ پایدار کشور عزیزمان است و تلاش داریم که با نگاهی بومی، بخشی از خدمات آموزشی و مشاورهای مورد نیاز کشور را برای علاقهمندان، فعالین اجتماعی/اقتصادی و نیز سیاستگذاران، تامین کنیم. ما بر این باوریم که توسعه پایدار مقولهای است که باید ذاتا «درونزا» و مبتنی بر مولفههای بومی به آن نگاه کرد. لذا هدف تمامی برنامههای مدرسه توسعه پایدار، حل مسئله، ترویج و آموزش مفاهیم و تجربیاتی است که به پیشرفت و آبادانی و توسعۀ همهجانبۀ ایران عزیزمان کمک میکند. باور جدی ما این است که در هدفگذاری و تعریف چشمانداز «توسعه پایدار» نیز، ما نیاز به یک تعریف و اقدام ایرانی مبتنی بر جهانبینی و نظام ارزشی مردمان خودمان خواهیم داشت.


تکیه بر پژوهش
مدرسه توسعه پایدار، برآمده از یک نهاد دانشگاهی تراز بالاست (پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف) و در طراحی برنامههای آموزشی و ترویجی خود، ارتباط تنگاتنگی با پژوهشها و مطالعات داخلی و خارجی دارد. تکیه بر تجارب مشاورهای و دانش انباشتۀ موجود در پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف و نیز بهرهگیری از تجارب بینالمللی، کمک میکند که بتوانیم به دور از کپیبرداری و نگاه صرفا ترجمهای، به ارائه راه حلها، محتواها و بستههای موثرتر و منطبقتری برای پاسخ به نیازهای کشور عزیزمان بپردازیم.
گفتنی است که بخش مهمی از پژوهشهای ما، برخاسته از تجارب میدانی و مشاورهای خودمان است تا درک واقعبینانهتری از چالشهای پیش روی توسعه پایدار کشور عزیزمان داشته باشیم. همچنین یکی از تفاوتهای جدی ما با مراکز سنتی پژوهشی دانشگاهی این است که رویکرد انجام مطالعات ما نیز، خیلی کم متکی بر دادههای پشت میزی است و غالبا ما برای انجام پژوهشها تا حد خوبی درگیر کارهای میدانی و گفتگو و مشاهده و تعامل با ذینفعان خواهیم شد و به آن برای دستیابی به نتایج قابل اتکا، باور داریم.
مسالهمحور بودن
ما در مدرسه توسعه پایدار، «پروژه را برای پروژه» و «پژوهش را برای پژوهش» انجام نمیدهیم! در واقع وقتی به گذشته خود نگاه میکنیم، هر فعالیتی که تعریف کردهایم یا به آن ورود کردهایم، ارتباط مستقیمی با مسائل جاری جامعۀ دور و برمان داشته است.
ما در کارهایی که اولویتدار نباشند یا اثر ملموس و قابل توجهی برای بهبود شرایط توسعه در کشورمان نداشته باشد، وارد نمیشویم و به شدت از درگیر شدن در پژوهشهایی که صرفا قفسههای کتابخانهها را پر میکنند و اثر قابل درکی بر دنیای پیرامون خود ندارند، پرهیز میکنیم. این رویکرد باعث شده که به هر پیشنهاد پروژهای پاسخ مثبت ندهیم و البته شاید این یکی از دلایلی هم باشد که به اعتبار فعالیتهای ما افزوده باشد.

شاخههای تخصصی فعالیت مدرسه توسعه پایدار
فعالیتهای فعلی مدرسه توسعه پایدار
این نشستها به بررسی مسائل مهم و اولویتهای توسعه پایدار ایران در بخشهای دولتی، خصوصی و مردمی و با نگاهی ویژه به تجارب منتخب داخلی و بینالمللی میپردازد و با هدف ترویج مفاهیم مرتبط و راهکارهای عملیاتی برای فعالین و علاقهمندان حوزه توسعه پایدار برگزار میشود که شرکت در آنها برای عموم علاقه مندان، آزاد است. اطلاعات بیشتر: کلیک کنید.
مدرسه توسعه پایدار، دورههای آموزشی ویژهای طراحی کرده است که طراحی اختصاصی و منحصربفردی دارد و با استقبال و بازخورهای بسیارخوبی نیز همراه شده است. اطلاعات بیشتر: کلیک کنید.
مدرسه توسعه پایدار، آماده ارائه خدمات مشاورهای و پژوهشی در حوزههای مختلف مرتبط با توسعه پایدار است و سابقه خوبی از مشارکت در پروژههای مرتبط ملی و محلی دارد.
مهمترین حوزههایی که مدرسه توسعه پایدار آمادگی ارائۀ خدمات مشاورهای تخصصی و تراز بالا را در آنها دارد عبارت است از:
1-مشاوره مسئولیت اجتماعی سازمانها (CSR) و نیز گزارش پایداری و مسئولیت اجتماعی شرکتها منطبق بر استاندارد GRI
2-طراحی و اجرای پویشها و کمپینهای اجتماعی
3-انجام مطالعات شناخت، ارزیابی، طراحی و اجرای مداخلات توسعه محلی و محرومیتزدایی
4-توسعه ابزارهای آموزشی توسعه پایدار برای کودکان و نوجوانان
در این رابطه با روابط عمومی مدرسه توسعه پایدار تماس بگیرید.
مدرسه توسعه پایدار در زمینه مسائل مورد دغدغه خود، به فراخور زمان به انتشار گزارشهای علمی مرجع میپردازد. اطلاع رسانی در این مورد به تدریج از طریق وبسایت و کانال تلگرام مدرسه توسعه پایدار، انجام خواهد گرفت.
دربارۀ لوگوی مدرسه توسعه پایدار
لوگو/نشان مدرسه توسعه پایدار بخشی از هویت ماست و همزمان برخی عناصر را در طراحی خود لحاظ کرده است:
1-«سرو»، ضمن اینکه یک نماد محیط زیستی است، یک نماد ایرانی نیز هست و با قرار گرفتن بر روی کلمه توسعه، کنار زدن نگاه فعلی به توسعه و سیطرۀ ویژگی «پایداری» را بر آن تداعی میکند.
2-طرح دور عبارت «مدرسه توسعه پایدار» از مجموعهای از کتابها تشکیل شده است که نمادی از دانش و آگاهی هستند.
3-کتابهای دور این طرح، همچنین تداعی پرندگان را نیز میکنند که در حال پرواز هستند و نمادی از رشد و تعالی هستند.
4-از کنار هم قرار گرفتن کتابها در محیط درونی کادر، یکی از طرحهای معروفِ به کار رفته در کاشیکارها و نقوش ایرانی-اسلامی پدید آمده است که با داشتن رنگ فیروزهای، بر نگاه درونزا و وطنی به توسعه پایدار تاکید میکند.
