نشست بازاریابی مسئولانه و هزار راه نرفته در ایران

از میان فرایندهای سازمانی که به طور جدی با موضوعات اخلاق و مسئولیت‌پذیری در ارتباط هستند، می­توان از بازاریابی به عنوان حوزه­ای ویژه نام برد که فعالیت‌هایش پیامدهای قابل توجهی، هم بر خود کسب‌وکار و هم بر سایر ذی‌نفعان نظیر مشتریان و مصرف‌کنندگان دارد. اهمیت راهبردها و فرایندهای بازاریابی شرکت در CSR به حدی است که برخی برای بازاریابی نقشی اساسی در عملکرد مسئولانۀ بنگاه قائلند.

مسئولیت‌پذیری در بازاریابی، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته‌ شده است. شاید تمرکز اصلی در آنچه که آموزش داده می‌شود و اجرا می‌شود، «افزایش فروش»، «جلب مشتری بیشتر» و مواردی مثل این باشد.

این در حالی است که مسئولیت اجتماعی برای فعالیت­های بازاریابی موضوعی بسیار مهم است که فقط مختص بخش بازاریابی و فروش هم نیست. بلکه یک مسئولیت جمعی است که باید بین همه ذی­نفعان از جمله شرکای بیرونی، تأمین­کنندگان مواد، قطعات و خدمات، عمده­فروشان، خرده‌فروشان و سایر توزیع­کنندگان، آژانس­های تبلیغاتی، رسانه­ها، سازمان­های دولتی، حامیان حقوق مصرف­کننده و حتی خود مصرف‌کنندگان تقسیم شود. برای مثال، مشتریان نیز موظفند در خریدهای خود بین کسب­وکارهایی که غیرمسئول یا بی‌تفاوت هستند، و شرکت‌های مسئولیت‌پذیر تمایز قائل شوند؛ شکایت از تولیدکننده در رابطه با کیفیت پائین محصولات، تماس با شرکت­ها در رابطه با تبلیغاتی که ناخوشایند یا گمراه­کننده هستند و بی‌تفاوت‌نبودن نسبت به رویه­های غیرقانونی یا غیراخلاقی کسب­وکارها، از دیگر مصادیق این مسئولیت‌پذیری در سمت مشتری و مصرف‌کنندگان است که ما را به این باور می‌رساند که با یک «آرمان جمعی» طرف هستیم که همه بایستی در کنار یکدیگر برای تحقق آن بکوشیم.

در کشورمان طی سالیان اخیر و با رشد فعالیت‌های بخش خصوصی و متنوع شدن فعالیت‌های مرتبط با بازاریابی در فضای مجازی/عرصۀ عمومی، این ضرورت به خوبی احساس می‌شود که مسئولیت‌پذیری در بازاریابی یا موضوع «بازاریابی مسئولانه» بایستی به شکل جدی‌تری در دستور کار بنگاه‌ها و سازمان‌ها قرار بگیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که علی‌رغم اینکه گاه‌گاهی و به شکل مصداقی دغدغه‌های مرتبط با مصادیق «بازاریابی غیرمسئولانه» در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، مورد توجه مردم، رسانه‌ها یا فعالین اجتماعی قرار گرفته است، اما چه در سطح نظری و چه در سطح مطالبه‌گری یا سیاستی اقدام قابل توجهی در این حوزه برای گفتمان‌سازی و رویه‌سازی در فضای کسب‌وکار صورت نگرفته است و ما گاه شاهد نقدها و گلایه‌هایی در این باب در فضای رسانه‌ای کشور نیز هستیم.

مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با همکاری مدرسه توسعه پایدار دانشگاه صنعتی شریف با درک این نیاز، و برای کمک به افزایش بینش و آگاهی کنش‌گران و ذی‌نفعان مختلف حوزۀ «بازاریابی مسئولانه»، و همچنین با دغدغۀ گفتمان‌سازی در فضای کسب‌وکار کشور، تصمیم به برگزاری رویدادی در این رابطه کرده‌اند تا با حضور جمع متنوعی از فعالین و متخصصان حوزۀ بازاریابی و مسئولیت اجتماعی، در آن ضمن گفتگو و هم‌اندیشی دربارۀ جوانب بازاریابی مسئولانه و چگونگی ترویج آن در فضای کسب‌وکار کشور، این مفهوم را بر پایۀ مطالعات صورت‌گرفته به مخاطبان خود معرفی نمایند.